Plattdeutscher Heimatabend zur 900-Jahr-Feier am 18. April 1997 (16)

 

Wo kuorm ick woll hiär?

Ümme de Jahrhundertwende bin ick gebuoren

un bin schon lange Tied „doa buoben“!

Ick häwwe den Petrus biärdelt un flotteert:

„Lott mi eenmoll herunner noa Hagen, ümme to seihn, wie ett de Lüer doa woll geiht.“

„Na gut“, segg Petrus, „ick bringe di wegg bet noa den Maund.

Doa steht no van de Ameriköners son aulen Juckel herümme;

doa seß du die drin, ick giewe di ’nen Schupps, un du souses noa Hagen herunner.“

 

Oje, oje, watt was dat fön ’ne Hiemelfoahrt,

un plötzlich seit ick hier an düssen Ort.

Nei! Dat is nich Hagen, dat kann nich sien.

Hier bin ick jä mien Liäwedag noa nich wiesen!

 

Doch dann schlöig up eenmoll de Kiärktordenuhr.

Jau, datt lurde noa genau sau oss früher.

Ick keik rund ümme de Kiärken; jau, doa was ja Papa Hans!

Doch de strahlt jä in eenen ganz hellen Glanz!

 

An de Kiärkendürden stönd: hier „de Ehemalige“!

Direkt up de ännern Siete doa steiht ne nigge.

Watt häww ick mi wünnert, sau een Element!

Doa is jä Platz fö een ganzet Regiment!

Gie mürget woll up de Duer olle fliedig noa Kiärken hen gaun,

süss hett et am Ende noa dat Linkemeyer-Stadion!

 

Ick sochte mi wä de Duorpstraude wier,

hier kenn ick baule gar nix mä wier.

Bien Büscher in Ingang, doa was sonne schöne schmiedeieserne Dürden.

Ick frauge mi, Lüer! Wo is de blauts blieben?

 

Bien grauten Schmed an Sülverbiärge

wöiten fö viele Joahre schon maket söcke Gewiärke!

In de Fensters doa leigen ollerhand Brillen, Uhrden und Schmuck.

Krieg man hier denn kein Glas Beer mä un keinen Schluck?

 

Watt sitt denn doa buoben an de aulen Kiärken fö’n Gespenst?

Huch, dat is jä use St. Martin mit sienen Hengst!

Watt harre de jetzt woll sülwest gärdn son halben Mannel toa Stell,

dann höng he doa nich sau witt un grell.

 

– 2 –

 

Dann häww ick mi wünnert üöwer dat Kriegenhues,

doa sütt jä oalles ganz änners ut.

Van binnen un bouten is oalles ümmekrämpelt worden,

sau gar eenen Beergarten mitten up de Strauden.

Sau een Hotel – mitten in Hagen – dat kieket juch an!

Doa kuomet doch sicher de 4 Stärden noa dran!

 

Doch up de ännern Siete! Sie ist nicht mehr da!

Wo blieb Gibbenhoff’s Veranda?

Watt harre ick mi hier gärdn ewwas hensett

un mi van de langen Reise ewwas resst.

 

Hier kregget auk kein Hauhn un kein Hahn nich,

nei, üöweroll is de Stall lieg.

Kein Schwientken, kein Schaup, keine Ziegen an Bande,

woa de Lüer früher töigen mit no’n Lande.

Kartuffelplänter, Schöiffel un Hulda up de Schoufkoarden orre Bollerwagen,

sauwatt sütt man jä üöwerhaupt nich mä in Hagen.

 

Nu es trügge in de Duorpstraude dann.

Eenige Dörper Börgers, woa sind se blieben? Wo sind se dann?

Generationen vö iähr, de hett stauhn iähren Mann.

 

Son fliedigen Görner achtern Biärge, de häww sick nich resst un häww nich schlaupen.

He konn forts mährere Hüser up eenmoll mitten in Duorpe kaupen.

Dat Kortlücken Lene schlöig bestimmt de Hände touhaupe üöwern Koppe,

pick in de Niendüden ligget nu louter bunte Ballen Stoffe.

 

Doagigen was forts Schnieder-Flink.

De Ladendüden makere sau ganz fien „Klingelingeling“.

Buobendrüöwer stönt „Feinkostladen“!

In de Auslagen leig eene Zitrone un twee broune Bananen.

 

Doa steiht je auk noa dat schöne aule Fachwerkhues,

doch Arthur mit de Frau toigen doa auk herut.

Watt hüete der Meiermarkt is vom Fach,

doa was früher Kreimer – alles unter einem Dach!

 

Un et wiet van juch noa ’ne ganze Masse,

Kreimer’s Agnes was oalletied an de Kasse.

Liär man doa ’ne Tantbössen up den Tresen,

dann froggte et ganz vedutzt: „Wusse vereisen?“

– 3 –

 

Wat früher Stock’s August was, dat is hüete Karin S.,

doa giff et jetzt de niggeste Moude, jung un fesch.

Du muss bloß uppassen, dat du nich ut de Fougen geröss,

fö Frau Breitenkamp is doa gar nix löss.

 

Bien Ossege un bien Konersmann

doa is drinne bliewen de aule Stamm.

De eene veköff immer noa goe Wurst un Schinken,

de ännere veköff goe Schouh, doa broukse nich mä inne hinken.

 

Un dann eest moll de Gibbenhoff,

de strahlt je auk ganz nigges noa.

Watt häww sick hier manches veännert doch.

 

De kleenen Schöppkes fö Splittern un Bäckerwagen,

neimp man sau nau un nau te dale.

De ganze Wisske, de ganze Platz, is hüete pflastert raut un schwatt.

Man find in ganz Hagen nirgendwo mä son aulen Patt.

 

De Frommegger un de Beckmann’s Flitt,

kreigen de van achtern gar nix van de Dorfsanierung mit?

Owwer ick gläuwe, jetzt döit sick watt!

Ick häwwe seihn en grautet Mürkerfatt.

 

Bien Dammermann doa is van innen woll oalles wiäge:

De Wirtschaft, de Laden, de Backstuorben un de Diäle.

Un buoben doa was een grauten Saal,

hier wöiten Hochtieten un Feste fiert sau manches Mal.

 

Un Paul un Elli de brochten Stimmung mit Musik un de schönsten Weisen.

Un Göbbels spielde doatou de eerste Geige.

Hier find man hüete den Veschönerungsverein,

du wäss wä upfisst van Kopp bet ton Tein.

Doa nebenan de aule Duorpschmie wöit jä ganz affrett,

dat was to miene Tied oll dat reinste Gruselkabinett.

 

Watt wöit hier bowwet, ganze Siedlungen, graute Kassens;

Ick kann dat olle gar nich fassen!

Un woviele Doktors sind doa olle drinne,

fö utwuossene Minsken un extra fö Kinner.

 

 

– 4 –

 

Nu segget moll, wätt juch de Tied mangest lang?

Orre sind wirklich sau viele Lüer in Hagen krank?

Früher betreude de aule Rat de ganze Samtgemeende Hagen.

Nich mit den Auto, nei, mit Piärd un Wagen.

 

Is doa nich dat aule Schwesternhues, Annastift?

Dat häww jä wahrhaftig een grauted Gesicht.

Früher makeren Schwester Lukretia un Limberta oalle Dage Sönndagsdienst,

un datt göng oalle auhne Krankenschien.

 

Manch kaputte Knei, Geschwür orre Wehwehchen kreigen se wä in Gang.

Doafö wöit iähr dann oss Dank

je noa Joahrestied een Kuorf vull Kirsken orre Appels brocht.

Ne graute Wurst gaff et dann auk noa in Winterdagg.

Van Dage brouket de owwer ännere Granaten,

mit ’nen Appel un Egg küernt de auk nix mä maken.

 

Bi Stock’s an Huese is nich mä eene Niendüden,

van dat ganze Kraum is woll bloß de Joahrestall bliewen.

Direkt up de ännern Siete,

doa arbeetere man doch mit Kredite.

 

Ick häwwe hoart, et is immer noa een Geldinstitut.

Van bouten sütt dat Hues noa de Zeugen Jehowas ut.

Hier giegenüöwer was doch Ackerland.

Brockmegger’s Hannes planterre hier doch Steckröiben un Kartuffel an.

De Landwirtschaft is woll auck nich mä interessant.

 

Ick dräggere mi ümme, nei, wat steiht doa fön Riesenhues,

hier kenn ick mi eenfach nich mä ut.

Hier stönd doch früher ’ne kleene Schoule mit Bänke un Pult.

Watt bedriewet de hier jä vandage eenen Kult!

 

Rathues steiht doa buoben, hier müet se oallemän beraun,

wie se juch up de Duer noa länger küernt teihn de Ohrden.

An Fortschritt un Moude was manchet uptohalen,

de Hauptsake is, gie küernt dat up de Duer oalle betalen.

 

Wi lärden früher fö de Bibel ut de eesten Lesefibel, dat Heiner im Strochennest

– buorm up de Schoule – fö louter Möhigkeit inschlaupen was, ganz fest.

Off dütt Schlaupen, düsse Draum

immer noa inne Stänners sitt, bet unnern in Kellerraum?

– 5 –

 

Doch nei! In ’ne Verwaltung doa sitt de fliedigsten Lüer ut den ganzen Land.

Dat is sau gar den Norddeutschen Rundfunk bekannt.

Et wätt auk nie nich eener krank.

Un bröck doa moll Vekühlen orre de Grippe ut,

se kuriert sick giegensietig wä ut.

 

User Herrgott, de keik kottens up de Ährden lange.

„Ümme de Lüer in Hagen“, segg he, „is mi nich bange.“

Watt hätt de auk den Heimatverein in Gange.

 

De wöit hier gründet fö üöwer 30 Joahr.

Und dat is doch woll oallen kloar!

Een ganz herzlich Danke

an usen siäligen Rektor Herkenhoff un an usen leiwen Heinrich Kampe!

 

Ick konn juch hier noa manches vötellen,

doch will ick juch den schönen Aubend nich vögällen!

Doch up den Weg non Maund, dau häww Petrus mi seggt:

„Doa unnen in Hagen, doa fiert se dat ganze Joahr een Fest!“

 

Vö üöwer 900 Joahre wörn hier schon Lüer ant wiärken.

Se bobben daumolls schon ut Holt ’ne kleene Kiärken.

Un oll jugge Ahnen un Urahnen, de düsse Welt hätt velauten,

de häwwe ick oalle dür dat graute Himmelstor lauten.

 

Wenn de Herrgott hoarde, doa kümp eener van Hagen,

häww he sauforts dat graute Sündenregister touschlagen.

Drümm segg ick juch:

Hault wiederhen den Herrgott un de Kiärken in Ährden,

doet jugge Kinner wiederhen dat Vaterunser lährden.

 

Stoaht jugge aulen Lüer un den Neigesten bie.

Un ick wünske mi doabie:

Wenn dann in 100 Joahrden dat 1000-jährige wätt fiert,

van usern aulen Toarden immer noa de Glocken tou de Misse lürt.

 

Ick frauge mi jetzt, wie kuorm ick wä trügge?

Off dat aule Ding van den Apollo woll noa flügg?

Doa buoben an de Hüttenstraude,

doa steiht noa son ganz aulen Herforder Diesel up den Hoff,

off de woll häff den richtigen Treiberstoff?

 

– 6 –

 

Ick mutt doch wä trügge in’t Weltenall!

Dau gaff dat up eenmoll eenen fürchterlichen Knall!!

Ick was ganz ferrig – gie gläuwet et kaum!

Ick harre noa nie son langen Draum!

 

 

 

Hagen a.T.W., im Jubiläumsjahr 1997

Martha Herkenhoff geb. Koch